Baş Ağrısı
Toplumda en sık görülen şikâyetlerin başında gelmektedir. Kişilerin %90’ı hayatlarının bir döneminde baş ağrısı şikayeti yaşarlar. Baş ağrısı şikâyetlerinin %90’ını gerilim tipi baş ağrısı ve migren oluşturmaktadır. Ancak bunların dışında Uluslararası Baş Ağrısı Derneği tarafından tanımlanmış olan 14 ana grup ve yüzlerce alt grup farklı baş ağrısı bulunmaktadır. Diğer baş ağrısı tabloları ve primer baş ağrılarının farklı grupları birbirlerinden farklı tedaviler gerektirdiğinden dolayı ayırıcı tanının doğru yapılması, hastanın tedaviden fayda görebilmesi için zaruridir.
Hangi baş ağrılarında acilen doktora başvurulmalıdır?
- Çok şiddetli, patlayıcı tarzda, dayanılmaz baş ağrıları
- Kafa karışıklığı veya konuşmaları anlamakta zorluk
- Konuşma bozukluğu, kol-bacakta kuvvetsizlik veya uyuşma, yürümede dengesizlik
- Bayılma, nöbet
- Yüksek ateş (39-40 derece), enfeksiyon öyküsü
Baş ağrısı çeşitleri:
Gerilim Tipi Baş ağrısı: en yaygın baş ağrısı sebebidir. Masum bir baş ağrısıdır, ancak rahatsız edici olabilmektedir. Başın etrafında hafif-orta şiddette, sıkıştırıcı bir bant varmışçasına baskı hissiyata neden olur. Stres, uykusuzluk gibi durumlarda ortaya çıkar.
Migren: Çok sık görülen ve rahatsız edici, şiddetli bir baş ağrısıdır. Genellikle yarım ve zoklayıcı vasıftadır. Ağrı sırasında hastalar fiziksel aktiviteye dayanamamaktadırlar. Eşlikçi bulantı, kusma, ışık, ses ve koku hassasiyeti görülmektedir. Bazı hastalar ağrıdan 5-60 dakika öncesinde gözde zig-zag çizgiler, konuşma bozukluğu, duyusal değişiklikler gibi “aura” yaşayabilmektedirler. Migren atakları genellikle 4-72 saat sürebilir. Ancak hastalar ataklardan sonra da kendilerini tükenmiş hissedebilirler. Bu nedenle hayat kalitesini önemli ölçüde boan bir hastalık olarak kabul edilmektedir.
Küme Tipi Baş ağrısı: Çoğunlukla mevsim değişiklikleri sırasında tetiklenen ve 30-45 günlük ataklar halinde kendini gösteren bir baş ağrısıdır. Ağrı gün içinde defalarca tekrarlayan ataklar halinde gelişir. Tek taraflı, göz çevresinde, dayanılmaz, şiddetli ağrı sırasında etkilenen tarafta terleme, burun veya göz yaşı akıntısı, gözde kızarıklık şeklinde bulgu vermektedir.
Diğer Primer Başağrıları: Öksürük baş ağrısı, Egzersiz baş ağrısı, Cinsel etkinliğe baş ağrısı, Gökgürültüsü baş ağrısı, Soğukla uyarılan baş ağrısı, Dış basınçla ilişkili baş ağrısı, Primer Saplanıcı baş ağrısı, Numüler baş ağrısı, Hipnik baş ağrısı, Yeni günlük süreğen baş ağrısı İkincil Baş Ağrısı sebepleri: Baş-boyun travması, Beyin damar hastalıkları, Damar dışı kafa içi hastalıklar, İlaç-madde kullanımı ve yoksunluğu, Enfeksiyonlar, Sistemik ve otoimmün hastalıklar, Baş ve yüz yapılarındaki hastalıklar, Psikiyatrik hastalıklar.
Nevralji tipi ağrılar: Elektrik çarpması benzeri, ani, kısa süreli, şiddetli ağrılardır. Sinir uçlarındaki iltihaplanmaya bağlı oluşmaktadır. Soğuk-sıcak maruziyetleri, çiğneme gibi tetikleyicilerle ortaya çıkarlar. Bunlar arasında en sık saptananı Trigeminal nevraljidir.
Çocularda Baş ağrısı: En sık olarak Gerilim Tipi Baş Ağrısı ve Migren ağrıları görülmektedir. Ancak bilinen ağrı şekil ve lokalizuasyonlarından farklı bulgu verebilir. Hatta tekrarlayan karın ağrısı ve kusma ataklarının altında yatan sebep de çocukluk çağı baş ağrısı sendromları olabilmektedir. Gebelerde Baş ağrısı: Gebeliğin ilk 3 ayı içinde östrojen artışına bağlı baş ağrısı sıklığı artabilmektedir. Dirençli ve devam eden baş ağrısı durumunda damar tıkanıklığı tablolarını ayırt etmek mühimdir. Gebelikte ilaç kullanımı çok sınırlı olduğu için sinir blokajı enjeksiyonları ile tedavi edilebilirler.
Baş ağrıları nasıl tedavi edilir?
Baş ağrılarının çok çeşitli sebepleri ve tipi bulunmaktadır. Farklı baş ağrısı tipleri farklı tedaviler gerektirmektedir. Bir baş ağrısı tipinde işe yarayan ilaç diğer baş ağrısı tablosunda etkin olmayabileceğinden öncelikle doğru tanı konulmalıdır.
Sonrasında hastanın kişisel özellikleri, diğer sistemik hastalıklarının olup olmaması, depresyon tablosunun varlığı, mesleği göz önüne alınarak tedavi planlanır.
Koruyucu tedavi olarak antidepresanlar, antihipertansifler, antiepileptikler kullanılabilmektedir. Ayrıca oksipital, orbital ve troklear sinirlere sinir blokajı tedavileri (nöral terapi), botoks enjeksiyonları ve migren aşıları da yeni nesil tedaviler olarak etkinliği ispatlanmış ve güvenilir tedaviler olarak karşımıza çıkmaktadır.
